རྒྱ་འབྲུག་མཐུན་ལམ་གྱི་སྐོར།

༈ ཨོྃ་སྭ་སྟི། ཨོ་རྒྱན་པདྨའི་སྦས་གནས་སྨན་ལྗོངས་སུ། །ལུང་གིས་བསྐུལ་བའི་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་དང་། །མངོན་གཟིགས་ཅན་གྱི་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་བྱོན། །རྒྱལ་གཞུང་འབངས་གསུམ་རྣམས་ལ་གུས་བཏུད་འཕུལ།། ཟེར་བའི་མཆོད་བརྗོད་དང་གྲས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིན་འདི་འབད་རུང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅིག་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་
དུས་རབས་_༡༦་པའི་ནང་ལུ་ བླམ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ མཐུ་ཆེན་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ མེ་ཏོག་གང་ལ་ཕོག་པ་ལྷ་སྐལ་འབད་ ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ གདུལ་བྱའི་ཞིང་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ གདན་ས་ར་ལུང་ལས་ འབྲུག་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ངང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱངས་ཏེ་བཞུགས་ནུག དེ་བཞིན་དུ་ དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་ རྒྱལཔོ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་ བཀའ་དྲིན་བླ་ན་མེད་པ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དུས་རྒྱུན་དུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཞི་བདེའི་ངང་ལུ་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།

སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ ཐུགས་བཞེད་རྒྱ་ཆེ་ས་ལས་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་ངོ་རྟགས་དང་ བསྲུང་སྐྱོབ་ལུ་རྐྱེན་ངན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ལེགས་ཤོམ་འབད་ བདག་འཛིན་མཛད་གནང་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་ མཐུན་ལམ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷག་པར་དུ་ ང་བཅས་རའི་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱ་གར་གཞུང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ག་བ་དྲགཔ་སྦེ་  དམ༌ཚིག༌དར་གྱི་བདུད་ཕོད་བཏབ་དོ་བཟུམ་མའི་ མཐུན་ལམ་དམ་གཟབ༌བཟོ༌

གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བྲྀ་ཊིཤ་(British)གཞུང་གི་མངའ་འོག་ལུ་ མི་ལོ་_༨༠་ལྷག་ཙམ་འགྱོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་_༡༩༤༧་སྤྱི་ཟླ་༨་པའི་ སྤྱི་ཚེས་༡༥་ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་ངོ་རྟགས་ ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་ ང་བཅས་རའི་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་འདི་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ མི་རྗེ་བློན་ཆེན་ ཇཱ་ཝ་ཧར་ལཱར་ཎི་རུ(Jawaharlal Nehru)་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་_༡༩༥༨་ལུ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོང་འཕེལ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ འདི་བཟུམ་སྦེ་ མི་སེར་ཚུ་གི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ནིའི་དོན་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔར་བ་ལྷགཔ་འབད་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ ང་བཅས་རའི་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་བྱོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།

དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་_༡༩༤༩་ལུ་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ མཛའ་མཐུན་གྱི་ཡར་རྒྱས་ གཏང་ནིའི་དོན་ལས་ ཆིངས་ཡིག་བཟོ་གནངམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བསྲུང་སྐྱོབ་དང་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལུ་ གཞི་རྩ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་_༡༩༦༡་གི་ལོ་ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ མ་དངུལ་གྱི་ཐོག་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་འདི་ གཞི་བཙུགས་གནང་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྩ་བ་ མཛའ་བཤེས་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་ ཕྱིའི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་བསྲུང་སྐྱོབ་ ནང་སྲིད་བྱུས་དང་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་ གནས་ཐབས་ལུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ གྲོགས་རམ་མཛད་གནང་ནི་ཟེར་བའི་འཆར་གཞི་གྲུབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།

དེ་ལས་ རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་དུས་སུ་ ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་ལམ་ལུགས་ལས་ ད་རེས་ནངས་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ མ་དངུལ་གྱི་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་འབད་ གྲོགས་རམ་མཛདཔ་མ་ཚད་པར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་དང་ མི་སྡེ་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ གློག་མེ་གི་ལས་འགུལ་ཡང་ ལེ་ཤ་ཅིག་རང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ཡོད། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐུན་ལམ་ལས་སྤྱིར་འཛམ་བུ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་དང་ མཐུན་ལམ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་_༡༩༧༡་ལོ་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ འཐུས་མིའི་གྲལ་ཁར་ བཙུགས་གནང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ ཕྱིའི་དགྲ་ལས་ དམག་འཁྲུག་དང་དབང་བཙོང་གི་ ཉེན་ཁ་མེད་པར་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཞི་བདེའི་ཐོག་ལུ་ གནས་ནི་རྒྱབ་སྐྱོར་ གནང་མི་ལུ་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་བཀྲིན་དགའ་འཚོར་ཞུ་ནི། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ _༢༠༡༤་ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བློན་ཎཱ་རཱཎ་ད་མོ་དི་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བྱོན་ས་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་འདི་ སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་སྟེ་ཡོད་པའི་ རྟགས་མཚན་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་མས།

དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་  ཆོས་ཀྱི་ བསྟན་པ་ ཐོག་མར་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ བྱུང་སའི་གནས་ཡང་ རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ལུ་ཨིནམ་ལས་ ད་རེས་ནངས་པ་ ང་བཆས་རའི་ སྐོབས་ཚུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ དར་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ བླ་ན་མེད་པའི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ ཐུགས་སྨོན་བྱུང་ཡོདཔ་དང་ ཆོས་ཀྱི་པོ་སྟི་མང་ཤོས་ཅིག་ རྒྱ་གར་གྱི་རོགས་རམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱ་འབྲུག་གི་མཐུན་ལམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་མི་མང་ཤོས་ཅིག་ རྒྱ་གར་རྒྱབ་ནང་ལས་ཕར་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ སློབ་སྦྱོང་འབད་བར་ ལོ་རེ་ཆད་མེད་པར་ བཏང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ བཀྲིན་ལས་ཨིན་མས།

དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་ར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དེང་སངས་ཀྱི་དུས་ལུ་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་འབད་ ཡར་རྒྱས་ཉིན་ལྟར་བཞིན་དུ་ གོང་འཕེལ་འགྱོ་དགོཔ་མི་འདི་ གཙོ་བོ་ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ གྲོགས་རམ་ཆུ་རྒྱུན་བཟུམ་མའི་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་ལས་ ད་ལས་ཕར་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ལུ་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་ཚུ་ ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ མཐུན་འབྲེལ་གྱི་བདུད་ཕོད་འདི་ ཡུན་བརྟན་དུ་གནས་པའི་རེ་སྨོན་དང་ཅིག་ཁར་ ང་བཅས་རའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ལྟ་བ་འདི་ལེགས་ཤོམ་འབད་ བསྒྲུབ་ཚུགས་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ་ནི་ཨིན།

མཇུག་སྨོན།

ཡུན་བརྟན་གནས་པའི་མཐུན་ལམ་དམ་ཟབ་ལས།།

སྔར་བ་ལྷག་པའི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་མཛད།།

རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འདི།།

བསྐལ་བརྒྱར་གནས་པའི་བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུའོ།།